İstatistiksel danışmanlık, gözlem ve deneye dayalı verilerden elde edilecek hipotezlerin sınanmasına yönelik araştırmalarda,
- İstatistiksel hipotezler ve bu hipotezlerin sınanmasında kullanılacak en uygun yöntemi belirlemek,
- Varsayımları sağlayan, geçerli örnekleme yöntemleri doğrultusunda elde edilecek verilerin, çözümlenmesi ve elde edilecek bulguların istatistiksel geçerliği değerlendirilerek, yorumlanması konularında uzman araştırmacılarla, uzman istatistikçilerin danışan ve danışman konumlarında ve karşılıklı sorumluluklarının bilincinde oldukları
ortak bir eylemdir.
Bu ortak eylemin başarısı her şeyden önce, istatistik meslek değerleri ve etik ilkeleri çerçevesinde tanımlanan karşılıklı sorumluluk ve yükümlülüklerin yeterince benimsenmesine bağlıdır. Ancak o zaman istatistiksel danışman, bilgilerin en verimli biçimde üretileceği bir araştırma tasarlayarak, araştırmanın her aşamasını denetleyerek ve tasarlanan doğrultudan sapmaları zamanında görüp çok geç olmadan bu sapmaları giderecek önlemleri alarak, bilimsel bir araştırmanın en düşük maliyetle amaçlanan hedeflerine ulaşmasına çok önemli katkılarda bulunabilir.
Danışman’ın sorumluluk ve yükümlülükleri
- İstatistiksel araştırmanın, örnekleme teknikleri sayesinde danışanın düşüncelerini de alarak araştırma sonuçlarının olası kullanım biçimlerine yönlendirmek,
- Danışanın, tanımlara ya da önerilen araştırma yöntemine ilişkin olası zorlukların neler olduğunu önceden görmesini sağlamak,
- Tam ve güvenilir sonuçlara erişmek için gerçekten gerekli olmayan, maliyeti yüksek ve erişilemez doğruluk ve duyarlık düzeylerini amaçlamaması konusunda danışana gerekli uyarıları yapmak,
- Danışanı, tasarım ve uygulama aşamalarındaki kendi sorumluluklarını yerine getirmeye yönlendirmek,
- Danışanın onayıyla, araştırma sorununu istatistiksel biçimde ifade etmesine yardımcı olmak,
- İstatistikçi ve danışanın karşılıklı sorumluluklarının mantıklı bir paylaşımını ortaya koymak,
- Bir ya da bir kaç uygun istatistiksel planın ortaya koymak, bu planların olumlu ve olumsuz yanlarını danışana açıklamak,
- İstatistik kuramı ile bir araştırmanın sonuçlarından ulaşılabilecek her hangi bir çıkarsamanın ancak örneklemin alındığı evrene ve çalışmanın yöntemlerine, doğruluk ve duyarlık düzeyleri ile çalışma için gösterilen çabanın türüne ve boyutuna bağlı olacağını belirtmek,
- Araştırma çalışanlarının uyum ve birliğinin geliştirmesinde, çalışma hızının arttırılmasında, hataların azaltılmasında, maliyetlerin düşürülmesinde, yapılan işlerle ilgili kayıtların uygun ve eksiksiz bir biçimde tutulmasında, danışana yardımcı olacak istatistiksel denetleme yöntemlerinde yardımcı olmak,
- Sonuçların istatistiksel güvenilirliği üzerine bir rapor hazırlamak,
- Danışanın araştırma sırasında ve sonrasında hayal kırıklığına düşmesini önlemek
danışmanın sorumlu olduğu yükümlülüklerdir.
Danışan’ın sorumluluk ve yükümlülükleri
- Elde edilecek istatistiksel bilginin türüne ve sınama, inceleme, soruşturma ya da görüşme gibi gözlem için seçilen birimlerden bilgi alma yöntemlerine karar vermek,
- Önerilen çerçevenin yeterliğini onaylamak,
- İstatistiksel yöntemlerin ve istatistiksel çıkarımların kapsam ve sınırlarına ilişkin olarak istatistikçinin savunma dayanağı olan modeli onaylamak,
- Verilerin tablolar halinde veya çeşitli paket programlarda girişi için tasarım yapmak,
- Araştırmanın amacı, olanakları, zaman ve maliyet açısından uygun olacak istatistiksel tekniğin seçimi için danışmana gerekli bilgileri vermek,
- Örneklem için çerçeve hazırlamak,
- İstatistikçinin belirttiği şekilde örneklemi seçmek,
- Bunun için araştırma–soruşturma, alan ya da laboratuar çalışanlarının eğitimi-denetimi sağlamak,
- İstatistiksel çözümleme için veri tabanını oluşturmak,
- Örneklem planının öngördüğü tahmin yöntemleri doğrultusunda verilerin işlenmesi, tablo haline getirilmesi ve gerekli hesaplamaların yapılmasını sağlamak,
ve benzeri işler için
- Gerekli düzenlemeleri yapmak,
- Yönergelerden her hangi bir sapmayı, istatistikçinin düzeltmesine olanak vermek için derhal istatistikçiye bilgi vermek,
- Gerçekleşen işlerin bir kaydını tutmak
gibi, araştırmacının kendi ilgi alanını ilgilendiren konulardadır.
Danışman raporu
- Çerçevenin tarifi ve örneklem biriminin nasıl tanımlandığı ve belirlendiği,
- Sonuçlardan yararlanmaya ışık tutabilecek, soruşturma ya da deney koşulları ve kullanılan malzemelerin neler olduğu,
- Araştırma sonuçlarından ulaşılabilecek önemli çıkarımları etkileyebilecek, çerçeve ve evren arasındaki her hangi bir farka ilişkin açıklamalar,
- Araştırmacılar, araçlar, zaman dilimleri ve yerler arasındaki farklılıklar ve diğer ilgili değişkenlik kaynaklarının olası etkilerini değerlendirme,
- Yanıtlanmamış sorular ve geçersiz ya da kayıp gözlemler,
- Yönergeye uygun olarak örneklem birimlerinin seçilemeyişi,
- Örneklem çizelgesinde yer alan örneklem birimlerine ulaşılamaması ve kapsanamaması,
- Örneklemde yer almaması gereken, ama sonuçlarda yer alan örneklem birimleri,
- Yönergeye aykırı olarak yapılan diğer işler,
- İlgili diğer araştırmalarla karşılaştırma,
- İstatistiksel teknikler sonucu ulaşılan sonuçları tablolar halinde özetlemek ve istatistiksel yorumlamalarda bulunmak
konularını içerir ve genel olarak araştırmanın istatistiksel güvenilirliğini ortaya koyar.